Giáo án Địa lý 12 bài 30: Vấn đề phát triển ngành giao thông vận tải và thông tin liên lạc

MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NGÀNH DỊCH VỤ
Tiết 33 - BÀI 30: VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN NGÀNH GIAO THÔNG VẬN TẢI VÀ THÔNG TIN LIÊN LẠC
I-MỤC TIÊU CỦA BÀI HỌC : Sau bài học, Hs cần .
* Chuẩn:
	1-Về kiến thức :
	-Trình bày được đặc điểm giao thông vận tải, thông tin liên lạc của nước ta: phát triển khá toàn diện cả về lượng và chất với nhiều loại hình
	2-Về kỹ năng :
	-Vẽ và phân tích biểu đồ, bảng số liệuvề tìng hình pt, cơ cấu vận tải của giao thôngvận tải.
	-Sử dụng bản đồ Giao thông hoặc ÁtlátĐịa lí Việt Nam để trình bày sự phân bố của một số tuyến giao thông vận tải, đầu mối giao thông và trung tâm thông tin liên lạc quan trọng. 
* Các mục tiêu khác: GDSDTK&HQNL:
 1.Địa chỉ tích hợp: - Mục 1 : Giao thông vận tải
 2. Nội dung tích hợp: 
- Kiến thức
+ Giao thông vận tải là ngành sử dụng rất nhiều xăng, dầu, than, đồng thời còn gây ô nhiễm môi trường.
+ Việc sử dụng các phương tiện hiện đại tiết kiệm nhiên liệu và sử dụng các nguồn năng lượng mới thay thế dần cho các nhiên liệu truyền thống đồng thời với việc cải thiện kết cấu hạ tầng là vấn đề hết sức cần thiết.
- Kĩ năng
+ Nhận biết các phương tiện giao thông vận tải sử dụng nhiều nhiên liệu và gây ô nhiễm môi trường.
 - Thái độ
+ Không đồng tình với việc sử dụng các phương tiện giao thông vận tải đã hết hạn sử dụng (vì ngoài việc không an toàn chúng còn tiêu hao nhiều xăng, dầu, gây ô nhiễm môi trường).
+ Đi xe đạp, đi bộ, đi xe buýt đi học  cũng là một hành động góp phần tiết kiện tài nguyên cho đất nước 
 3. Mức độ tích hợp: Liên hệ.
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS
1. Chuẩn bị của GV:
- B¶n ®« Giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam..
- At lat §Þa lÝ ViÖt Nam.
2. Chuẩn bị của HS: SGK,, tư liệu tham khảo, vở ghi, Átlát 
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG 
1/Ổn định lớp. (Thời gian 1 phút)
2/Kiểm tra bài cũ: (Thời gian 5 phút)
3. Tổ chức các hoạt động 
a. Khởi động: (Thời gian 1 phút) 
Giao thông vận tải và thông tin liên lạc là các ngành dịch vụ đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Về vai trò của giao thông vận tải và thông tin liên lạc, có thể tham khảo ở các bài 40 và 41 –sách Địa lý 12 Nâng cao.
b. Tổ chức các hoạt động
Hoạt động 2: Tìm hiểu về ngành GTVT nước ta, 
- Thời lượng:20 phút
- Hình thức tổ chức : nhóm
- Đồ dùng: bản đồ GTVT, bảngsố liệu khối lượng vân chuyển hàng hóa.., atlát. 
- PP, kỹ thuật: sử dụng bản đồ, bảng số liệu, thảo luận, thuyết trình tích cực.
- Không gian lớp học :hai bàn HS quay vào nhau và ngồi theo 6 nhóm, bản đồ, sản phẩm bài học trình bày trên bảng.
- Tài liệu học tập: SGk, átlát,tư liệu.
- Tiến trình tổ chức:
Tiến trình 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung kiến thức cơ bản 
* Bước 1: Phát hiện, khám phá.
*GV đặt câu hỏi: nước ta có những loại hình GTVT nào. Sau khi HS trả lời, GV chia nhóm và giao việc.
+ Dựa vào SGK, bản đồ GTVT VN, Atlat Địa lý VN và sự hiểu biết , mỗi nhóm tìm hiểu hai loại hình GTVT theo phiếu học tập.
+Nhóm 1, 2: Đường bộ và đường sắt, hoàn thành phiếu học tập số 1.
+Nhóm 3,4: Đường sông, đường biển, hoàn thành phiếu học tập số 2.
+Nhóm 5,6: Đường hàng không, đường ống, hoàn hành phiếu học tập số 3.
*HS dựa vào GK, tư liệu, bản đồ, Átlát cùng nhau thảo luân và hoàn thàng nhiệm vụ trong 5 phút
. 1. Giao thông vận tải :
a. Đường bộ
- Mạng lưới đường bộ đã được mở rộng và hiện đại hóa
- Nhìn chung đã phủ kín các vùng.
- Các tuyến chính:
+ Quan trọng nhất là QL 1A dài 2300km (từ Lạng sơn - Cà Mau) và đường HCM
+ Giao thông theo hướng Đông-Tây cũng phát triển: QL5,14,19
+ Đang hoàn thiện tuyến đường xuyên Á
b. Đường sắt
- Tổng chiều dài 3143 km
- Quan trọng nhất là tuyến đường sắt thống nhất dài 1726 km
- Các tuyến khác như: HN- Hải phòng, Hn- Lào Cai
c. Đường sông
- Tổng chiều dài khai thác khoảng 11000 km
- Các hệ thống chính:
+ S.Hông- Thái Bình
+ S. Mêkông-Đồng Nai
+ S. Miền Trung 
d. Ngành vận tải biển
- Có điều kiện để PT kinh tế biển
- Quan trọng nhất là tuyến Hải Phòng-TP.HCM (1500km)
- Các cảng lớn: Hải Phòng, Cái Lân, Đà Nẵng, Dung Quất, Sài Gòn
e. Đường hàng không
- Là ngành trẻ nhưng có nhiều triển vọng Pt.
- Năm 2007 có 19 sân bay với 5 sân bay quốc tế
- Các sân bay lớn: Nội Bài, Đà Nẵng, Tân Sơn Nhất.
* Bước 2: Bàn luận, nêu chính kiến.
*GV: yêu cầu các nhóm trình bày sản phẩm trên bảng(chỉ lên bản đồ các tuyến đường chính)
*HS: nêu ý kiến của nhóm mình, các nhóm khác bổ sung.
* Bước 3: Thống nhất, kết luận. 
*GV: Yêu cầu cả lớp thống nhất và đưa ra đáp án đúng nhất.
*HS: biểu quyết lấy ý kiến chung 
*GV nhận xét và chuẩn hoá kiến thức 
*GV đặt câu hỏi cho các nhóm: 
( §ốii víi nh÷ng HS kh¸ trë lªn, GV yªu cÇu nªu vai trß cña c¸c tuyÕn träng yÕu ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¶ níc hay c¶ vïng).
*Bước 4:
Tích hợp 
SDTK và HQNL
*GV: Em cho biết mối quan hệ gữa vấn đề tăng dân số với vấn đề sử dụng các phương tiên giao thông và năng lượng. Em hãy thử đề xuất biện pháp giải quyết.
*HS: nêu ý kiến của mình, các HS khác bổ sung 
*GV chuẩn kiến thức.
+Dân số tăng nhanh, dẫn đến nhu cẩu đi lại tăng kéo theo số người sử dụng phương tiên GT tăng, 
+ Giao thông vận tải là ngành sử dụng rất nhiều xăng, dầu, than, đồng thời còn gây ô nhiễm môi trường.
+ Việc sử dụng các phương tiện hiện đại tiết kiệm nhiên liệu và sử dụng các nguồn năng lượng mới thay thế dần cho các nhiên liệu truyền thống đồng thời với việc cải thiện kết cấu hạ tầng là vấn đề hết sức cần thiết.
Hoạt động 2: Tìm hiểu ngành bưu chính
- Thời lượng:10 phút
- Hình thức tổ chức: cá nhân
- Đồ dùng: 
- PP, kỹ thuật: 
- Không gian lớp học: HS ngồi theo bàn,mỗi bàn là 1 căp, treo bản đồ, sản phẩm bài học trên bảng
 - Tài liệu học tập: 
- Tiến trình tổ chức:
Tiến trình 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung kiến thức cơ bản 
* Bước 1: Phát hiện, khám phá.
*GV: yêu cầu HS đọc SGK, cho biết 
-Hiện trạng phát triển ngành Bưu chính ở nước ta và những giải pháp trong giai đoạn tới.
-Tình hình phát triển ngành Bưu chính viễn thông nước ta.
*HS: dựa vào SGK. Tư liệu để hoàn thành nhiệm vụ.
2. Thông tin liên lạc :
a. Bưu chính.
- Là ngành mang tính phục vụ, mạng lưới rộng khắp.
- Hạn chế:
+Mạng lưới phân bố phân bố chưa hợp lí,
+Công nghệ nhìn chung còn lạc hậu,.
+Quy trình nghiệp vụ nhiều nơi còn thủ công, chưa tương xứng với chuẩn quốc tế, thiếu lao động kĩ thuật.
- Phương hướng trong giai đoạn tới:
+Phát triển theo hướng cơ giới hóa, tự động hóa, tin học hóa ngày càng hiện đại..
- Áp dụng các hoạt động mang tính kinh doanh để phù hợp với kinh tế thị trường.
b. Viễn thông.
-Có tốc độ pt nhanh, đón đầu được các thành tựu kĩ thuật hiện đại. 
+Phát triển mạng kĩ thuật số, tự động hóa cao và đa dạng dịch vụ.
+Mức tăng trửơng nhanh, trung bình 30%/ năm 
- Mạng lưới Viễn thông ở nước ta tương đối đa dạng và không ngừng phát triển:
+ Mạng điện thoại: Phát triển rất nhanh
+ Mạng phi thoại: Phát triển với nhiều loại hình
+ Mạng truyền dẫn: sử dụng nhiều hình thức khác nhau: Cáp quang, mạng dây trần
- Internet phát triển nhanh chóng
* Bước 2: Bàn luận, nêu chính kiến.
*GV: yêu cầu các HS trả lời.
*HS: nêu ý kiến của mình, các HS khác bổ sung
* Bước 3: Thống nhất, kết luận. 
*GV: Yêu cầu cả lớp thống nhất và đưa ra đáp án đúng nhất.
* HS: biểu quyết lấy ý kiến chung 
*GV nhận xét và chuẩn hoá kiến thức 
IV. CỦNG CỐ VÀ PHÁT TRIỂN BÀI HỌC : (Thời gian 5 phút)
 Bước 1: Khái quát hóa các kiến thức và kỹ năng cơ bản của bài học  
 Em hãy xây dựng sơ đồ nội dung bài học
Bước 2 Xác định dạng các câu hỏi lý thuyết và bài tập kỹ năng;
 -Đặt một số câu hỏi ttheo nội dung bài học. 
 -Hãy phân loại các câu hỏi theo các dạng (Trình bày, chứng minh, giải thích, so sánh, vận dụng) 
*Đối với HS trung bình:
Câu1: Dựa vào bản đồ GTVT Việt Nam hoặc Átlát Địa lia VN hãy kể tên một số tuyến đường bộ quan trọng theo hướng B_N, Đ-T của nước ta.
Câu 2: Kể tên một số loại hình dịch vụ của ngành bưu chính.
Câu 3;Trình bày những đặc điểm nổi bật của ngành bưu chính và ngành viễn thông ở nước ta.
Câu 4:Cho bảng số liệu sau đây:
	Khối lương hàng hàng hoá vận chuyển của nước ta phân theo ngành vận tải
(Đơn vị: nghìn tấn)
Năm
Đương sắt
Đường ô tô
Đường sông
Đường biển
Đương hàng không
2000
6258
141139
43015
15553
45
2005
8838
212263
62984
33118
105
Hãy vẽ biểu đồ thích hợp biểu hiện quy mô và cơ cấu khối lượng hàng hoá vận chuyển của nước ta phân theo ngành vận tải năm 2000 và 2005.
Nhận xét
*Đối với HS khá giỏi
Câu1: Giải thích về cơ cấu vận chuyển hàng hoá theo các ngành vận tải trên
Câu2:Dựa vào bảng số liệu trang136SGK, phân tích vànhận xét...
Bước 3: Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học để định hướng trả lời các câu hỏi và bài tập.
Bước 4 – Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học để giải quyết các tình huống thực tiễn 
Bước 5 – rèn luyện kỹ năng trình bày bài kiểm tra.
V. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ: (Thời gian 2 phút)
- Hoàn thiện phần trả lời các câu hỏi và các bài tập trong bài
-Chuẩn bị bài 31, sưu tầm tài liệu về ngành thương mại và du lịch của nước ta và địa phương.
- Vận dụng giải các vấn đề thực tiễn 
VI. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ (Thời gian 1 phút) có thể thực hiện trong tiến trình dạy học
-HS tự đánh giá. HS đánh giá nhau. 
-GV đánh giá HS: tinh thần học tập, vở ghi. sự chuẩn bị bài.
VII. PHỤ LỤC
Phiếu học tập 1; Dựa và SGK. Bản đồ GTVT hoặc Át lát Địa lia Việt Nam , bảng số liệu và vốn hiểu biết hãy hoàn thành phiếu học tập: 
Cho b¶ng sè liÖu sau ®©y:
Khèi l­îng hµng hãa vËn chuyÓn cña n­íc ta ph©n theo ngµnh vËn t¶i (§V: ngh×n tÊn)
N¨m
§­êng s¾t
§­êng « t«
§­êng s«ng
§­êng biÓn
§­êng hµng kh«ng
2000
6258
141139
43015
15553
45
2005
8838
212263
62984
33118
105
Nhiệm vụ các nhóm
Lo¹i h×nh
Sù ph¸t triÓn
C¸c tuyÕn ®­êng chÝnh
Nhóm 2 và 2
§­êng bé (®­êng « t«)
§­êng s¾t
Nhóm 3 và 4
§­êng s«ng
§­êng biÓn
Nhóm 5 và 6
§­êng hµng kh«ng
§­êng èng
Thông tin phản hồi
Lo¹i h×nh
Sù ph¸t triÓn
C¸c tuyÕn ®­êng chÝnh
§­êng bé (®­êng « t«)
- Më réng vµ hiÖn ®¹i hãa.
- M¹ng l­íi phñ kÝn c¸c vïng.
- Ph­¬ng tiÖn n©ng cao vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng.
- Khèi l­îng vËn chuyÓn vµ lu©n chuyÓn t¨ng nhanh.
- Đang hoàn thiện tuyến đường xuyên Á
- Tån t¹i: mËt ®é vµ chÊt l­îng ®­êng cßn thÊp...
- Quèc lé 1A.
- §­êng Hå ChÝ Minh.
- Quèc lé 5, Quèc lé 6, quèc lé 7,8, 9, quèc lé 14.
§­êng s¾t
- ChiÒu dµi trªn 3100 km.
- Tr­íc 1991, ph¸t triÓn chËm, chÊt l­îng phôc vô cßn h¹n chÕ, hiÖn nay ®· ®­îc n©ng cao.
- Khèi l­îng vËn chuyÓn vµ lu©n chuyÓn t¨ng nhanh.
- §­êng s¾t Thèng nhÊt.
- C¸c tuyÕn kh¸c:
+ Hµ Néi - H¶i Phßng.
+ Hµ Néi - Lµo Cai.
+ Hµ Néi - Th¸i Nguyªn.
- M¹ng l­íi ®­êng s¾t xuyªn ¸ ®ang ®­îc n©ng cÊp.
§­êng s«ng
- Cã chiÒu dµi 11.000 km.
- Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸ ®a d¹ng, nh­ng Ýt ®­îc c¶i tiÕn vµ hiÖn ®¹i hãa.
- Cã nhiÒu c¶ng s«ng, víi 90 c¶ng chÝnh.
- Khèi l­îng vËn chuyÓn vµ lu©n chuyÓn t¨ng.
- HÖ thèng s«ng Hång- Th¸i B×nh.
- HÖ thèng s«ng Mª C«ng - §ång Nai.
- Mét sã s«ng lín ë miÒn Trung.
Ngµnh vËn t¶i ®­êng biÓn
- Cã ®­êng bê biÓn dµi, nhiÒu vòng vÞnh, kÝn giã... thuËn lîi cho vËn t¶i ®­êng biÓn.
- C¶ n­íc cã 73 c¶ng biÓn, c¸c c¶ng biÓn liªn tôc ®­îc c¶i t¹o ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt.
- H¶i Phßng - TP Hå ChÝ Minh.
§­êng hµng kh«ng
- Lµ ngµnh cßn non trÎ nh­ng cã b­íc tiÕn rÊt nhanh.
- Khèi l­îng vËn chuyÓn vµ lu©n chuyÓn t¨ng rÊt nhanh.
- C¶ n­íc cã 19 s©n bay ( trong ®ã cã 5 s©n bay quèc tÕ)
- §­êng bay trong n­íc, chñ yÕu khai th¸c 3 ®Çu mèi: Hµ Néi, TP Hå ChÝ Minh vµ §µ N½ng.
- Më mét sè ®­êng bay ®Õn c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
§­êng èng
G¾n víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÇu khÝ.
- PhÝa B¾c: tuyÕn ®­êng B12 (B·i ch¸y - H¹ Long) vËn chuyÓn x¨ng dÇu.
- PhÝa Nam: mét sè ®­êng èng dÉn dÇu tõ thÒm lôc ®Þa vµo ®Êt liÒn.
VIII. RÚT KINH NGHIỆM