Bài giảng Môn Tin học lớp 8 - Tuần 5 - Tiết 9 - Bài 3: Chương trình máy tính và dữ liệu

Tiết 9
TRƯỜNG THCS TÔ CHÂU
Ngày soạn: /9/2014
Bài 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LIỆU
1Mục đích:
Kiến thức:
Giúp HS: 
- Biết khái niệm kiểu dữ liệu;
- Biết một số phép toán cơ bản với dữ liệu số;
- Biết khái niệm điều khiển tương tác giữa người với máy tính.
 b. Kĩ năng:
 	Biết vận dụng để khai báo các kiểu dữ liệu.
 c.Thái độ:
	Học sinh hiểu bài và hứng thú với bài học.
2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
Giáo viên: Sách giáo khoa, Giáo án điện tử, máy tính điện tử.
Học sinh: SGK, xem trước bài “Chương trình máy tính và dữ liệu “.
3. Tiến trình bài dạy:
Kiểm tra bài cũ.
? Hãy nêu các thành phần chính trong ngôn ngữ lập trình.
? Hãy cho biết sự khác nhau giữa từ khóa và tên trong ngôn ngữ lập trình? Hãy cho biết cách đặt tên trong ngôn ngữ lập trình.
? Cấu trúc chung của một chương trình bao gồm những gì?
Nội dung bài mới
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu dữ liệu và kiểu dữ liệu
Gọi HS lên máy thực hiện yêu cầu sau:
Khởi động chương trình Pascal.
Gõ đoạn chương trình:
Program CT;
 Uses Crt;
 Begin
 Writeln(‘CHAO CAC BAN’);
 Writeln(‘2007+ 5123=7130’);
 Writeln(‘1927.5 chia 3 bang 642.50000’);
 End;
Dịch chương trình.
Chạy Chương trình.
?Yêu cầu hs quan sát kết quả sau khi chạy chương trình và cho biết?
? Đối tượng được in ra màn hình là thuộc loại gì ?
- Nhận xét và kết luận: trong NNLT để dễ dàng quản lý,tăng hiệu quả xử lý dữ liệu nên các NNLT thường phân phân chia dữ liệu thành các kiểu khác nhau: như chữ, số nguyên, số thập phân…
? Các em có thể thực hiện các phép toán đại số trên chữ được không ?
- Nhận xét và kết luận: một số kiểu dữ liệu thường dùng:
+ Xâu kí tự (hay kiểu xâu) là dãy các “chữ cái” lấy từ bảng chữ cái của ngôn ngữ lập trình, bao gồm các chữ, chữ số và một số kí hiệu khác, ví dụ:
“Chao cac ban”, 	 “Lop 8E”
+ Kiểu dữ liệu: Số nguyên
ví dụ số học sinh của một lớp, số sách trong thư viện,...
+Kiểu dữ liệu: Số thực.
ví dụ: - Chiều cao của bạn Bình
- Điểm trung bình môn Toán
Ngoài các kiểu nói trên, mỗi ngôn ngữ lập trình cụ thể còn định nghĩa nhiều kiểu dữ liệu khác. Cách gọi kiểu dữ liệu và số các kiểu dữ liệu trong mỗi ngôn ngữ lập trình có thể khác nhau. Chúng ta sẽ làm quen với các kiểu dữ liệu của Pascal qua các bài thực hành.
Hoạt động 2: Các phép toán với kiểu dữ liệu số
Yêu cầu HS liệt kê các phép toán đại số mà các em đã được học trong môn Toán ?
- Chiếu bảng 2 cho HS quan sát. Lưu ý HS: có 2 phép toán có kí hiệu khác trong Toán đó là phép nhân, phép chia.
- Yêu cầu HS chuyển sang cách viết trong NNLT Pascal.
a) a . b + c. d –e .f
b) 15 + 5 . 
c) 
- Yêu cầu HS nhắc quy tắc thứ tự thực hiện các phép tính trong môn Toán mà em đã được học.
- GV yêu cầu HS chuyển biểu thức số học sau sang dạng biểu thức số học trong Pascal
- Thực hiện trên máy.
- Các bạn nhận xét và bổ sung.
- Dòng 1: là các chữ được xuất ra.
- Dòng 2: là các số, phép toán.
- Nghe giảng, ghi bài
- Trả lời
- Lắng nghe và ghi nội dung bài học
- Trả lời.
Thực hiện
a) a*b+c*d-e*f
b) 15+5*a/2
c)(x+5)/(a+3)-y/(b+5)*(x+2)*(x+2)
- Quan sát và ghi nội dung bài
- Nhắc lại
- thực hiện: ((a+b)*(c-d)+6)/3 –a
1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu
NNLT để dễ dàng quản lý,tăng hiệu quả xử lý dữ liệu nên các NNLT thường phân phân chia dữ liệu thành các kiểu khác nhau: như chữ, số nguyên, số thập phân…
Một số kiểu dữ liệu thường dùng:
- Xâu kí tự (hay kiểu xâu) 
	“Chao cac ban”, 	 “Lop 8E”
- Số nguyên 
- Số thực 
	 ví dụ:
- Chiều cao của bạn Bình
- Điểm trung bình môn Toán
Tên kiểu
 phạm vi giá trị
Integer
Số nguyên từ -215->215-1
real
Số thực có giá trị tuyệt đối trong khoảng 2,9x10-39 -> 1,7x1038
char
Một kí tự trong bảng chữ cái
string
Xâu kí tự, tôi đa gồm 255 kí tự
2. Các phép toán với kiểu dữ liệu số
Trong mọi ngôn ngữ lập trình ta đều có thể thực hiện các phép toán số học cộng, trừ, nhân, chia với các số nguyên, số thực.
Kí hiệu các phép toán số học trong ngôn ngữ Pascal
(Bảng 2 SGK/21)
Ví dụ:
a . b + c. d –e .f à a*b+c*d-e*f
b) 15 + 5 . à 15+5*a/2
c)à)(x+5)/(a+3)-y/(b+5)*(x+2)*(x+2)
c - Củng cố luyện tập
Các ngôn ngữ lập trình thường phân chia dữ liệu cần xử lí theo các kiểu khác nhau, với các phép toán có thể thực hiện trên từng kiểu dữ liệu đó.
? Cho hs nêu lại các kiểu dữ liệu mà NNLT Pascal thường xử dụng.
d - Hướng dẫn HS tự học ở nhà
- Học bài và xem trước mục 3 và 4. 
e- Bổ sung - Rút kinh nghiệm:
Tiết 10
TRƯỜNG THCS TÔ CHÂU
Ngày soạn: /9/2014
Bài 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LIỆU(tt)
1 Mục đích:
a. Kiến thức:
Giúp HS: 
- Biết khái niệm kiểu dữ liệu;
- Biết một số phép toán cơ bản với dữ liệu số;
- Biết khái niệm điều khiển tương tác giữa người với máy tính.
b. Kĩ năng:
 Biết vận dụng để khai báo các kiểu dữ liệu.
c. Thái độ:
	Học sinh hiểu bài và hứng thú với bài học.
2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
Giáo viên: Sách giáo khoa, Giáo án điện tử, máy tính điện tử.
Học sinh: SGK, xem trước bài “Chương trình máy tính và dữ liệu “.
3. Tiến trình bài dạy:
Kiểm tra bài cũ.
? Các phép toán và kiểu dữ liệu được sử dụng trong NNLT Pascal?
b.Nội dung bài mới
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 1: tìm hiểu các phép so sánh:
- Gv giơi thiệu: Ngoài các phép toán số học ta thường so sánh các số. các kí hiệu quen thuộc.
- Gv cho hs quan sát bảng 3 ?Kết quả so sánh là gì?
Kết luận: kết quả so sánh chỉ có thể đúng hoặc sai.
- Khi viết chương trình để so sánh ta sử dụng các kí hiệu do ngôn ngữ quy định
- Giới thiệu cách viết các phép so sánh trong Pascal
- Cho hs ghi một số ví dụ
5 x 2 = 9; -> sai
15 + 7 > 20 – 3; -> đúng 
5 + x phụ thuộc vào giá trị của x
Hoạt động 2: Tìm hiểu giao tiếp người – Máy tính.
Giới thiệu: Con người thường có nhu cầu can thiệp vào quá trình tính toán, thực hiện việc kiểm tra, điều chỉnh, bổ sung. Ngược lại, máy tính cũng cho thông tin về quá trình tính toán, thông báo, gợi ý,... Quá trình trao đổi dữ liệu hai chiều như thế thường được gọi là giao tiếp hay tương tác giữa người và máy tính. Với các máy tính cá nhân, tương tác người-máy thường được thực hiện nhờ các thiết bị chuột, bàn phím và màn hình. Dưới đây là một số ví dụ về sự tương tác người-máy.
a) Thông báo kết quả tính toán
phần 
b) Nhập dữ liệu
c) Tạm ngừng chương trình.
Chú ý lắng nghe
quan sát bảng 3
- Suy nghĩ trả lời
Lắng nghe và ghi bài
Lắng nghe và ghi nội dung bài.
quan sát các ví dụ
3. Các phép so sánh
Bảng 4 dưới đây cho thấy kí hiệu của các phép so sánh trong ngôn ngữ lập trình Pascal.
KÝ hiÖu
PhÐp so s¸nh
Kí hiệu toán học
=
B»ng
=
Kh¸c
<
Nhá h¬n 
<
<=
Nhá h¬n hoÆc b»ng
>
Lín h¬n
>
>=
Lín h¬n hoÆc b»ng
4. Giao tiếp người – Máy tính:
Thông báo kết quả tính toán.
Nhập dữ liệu
Tạm ngừng chương trình
Tạm ngừng trong khoảng thời gian nhất định.
Tạm ngừng cho đến khi người sử dụng nhấn phím.
Hộp thoại
c.. Củng cố luyện tập:
Củng cố lại các kiến thức trong bài :
- Các phép so sánh được sử dụng trong NNLT Pascal.
- Quá trình trao đổi dữ liệu hai chiều giữa người và máy tính khi chương trình hoạt động thường được gọi là giao tiếp hoặc tương tác người máy.
d. - Hướng dẫn HS tự học ở nhà
- Ôn lại bài. 
- Trả lời các câu hỏi trong SGK trang 26
e- Bổ sung - Rút kinh nghiệm: