Bài giảng Kỹ thuật tìm công thức của các hợp chất vô cơ

Bài 1:
™Các dạng toán thường gặp:
‰ Dạng 1: Tìm Công thức
dựa trên biểu thức đại số
‰ Dạng2: Tìm Công thức 
dựa trên phản ứng hoá học
-	 -
‰ PP1: Phương pháp giải nhóm bài 
tìm công thức dựa trên BTĐS
9 Bước 1:Đặt công thức cần tìm 
( Đặt CTTQ).
9 Bước 2:Lập phương trình
(dựa trên BTĐS).
9 Bước 3:Giải phương trình trên
⇒ kết luận.
‰ Bài tập 1
Một oxit nitơ (A) có công thức NOx
và có %N = 30,43. Tìm oxit (A)?
(Trích đề thi ĐHQG TP.HCM - 1997)
‰ Tóm tắt:
(A):NOx
%N = 30, 43
(A):? PP1
B1.Đặt CTTQ
B2.Lập pt (*)
B3.Giải (*)
Nhờ công thức khai triển 
% cuả nguyên tố trong hợp chấât
.x
™Tương tự trong AxBy có:
.
% 100
M yB
B
M A Bx y
= ×
⇒
™Với hợp chất AxBy ta luôn có:
Công thức tính % của nguyên tố
trong hợp chất
% .
% .
=
A M xA
B M yB
%A = M AM A Bx y
100×
‰Tóm tắt:
(A):NOx
%N = 30, 43
(A):? PP1
B1. Đặt CTTQ
B2. Lập pt (*)
B3.Giải (*)‰GiẢi:
Theo đề ta có (A): NOx
có %N= 14 .114 + 16.x 100× = 30,43
⇒ X = 2
Vậy oxit cần tìm là: NO2
:
.
% 100= ×
A Bx y
A
Trong
M x
A
M A Bx y
Một oxit sắt có % Fe = 72,41. 
Tìm công thức của oxit?
(Trích đề thi ĐHQG TP.HCM – 1999) 
™Bài tập 2
™Gợi ý:
Oxit Sắt: FexOy
°Fe2O3 có x: y = 2: 3=0,67
°Fe3O4 có x: y = 3: 4=0,75
°FeO có x: y = 1: 1=1
Khi tìm FexOy, ta cần: 9Hoặc x=? và y =?
9Hoặc x: y = ?
Đặt CTTQ
Lập pt (*)
Giải (*)
™ Giải
=
:
Đặt CTTQ oxit sắt: FexOy
ƒCách 1:
Ta có %Fe= 56 .x
ƒCách 2:
56x + 16y
.100= 72,41
⇒x : y = ⇒ Oxit
Trong FexOy có: %Fe%O =
56x
16y =
72,41
100 – 72,41⇒ x : y = 3 : 4
3 : 4
Vậy oxit: Fe3O4 
™Tóm tắt:
Oxit Sắt
% Fe = 72,41
Công thức oxit?
PP1
™Bài tập 3:
Một oxit của kim loại M
Có % M = 63,218.
Tìm công thức oxit.
CuO ZnO
MnO2
FeO
PbOMgO
Al2O3
Fe3O4
™Tóm Tắt:
Oxit kim loai M
%M = 63,218
Oxit : ?
PP1
B1. Đặt CTTQ
B2. Lập pT (*)
B3. Giải (*)
™Gợi ý: (Cách đặt CTTQ oxit)
‰ Nếu M có hoá trị n
(Hoặc M có 1 hoá tri)
⇒ 0xit: M2On
‰ Nếu đề không gợi ý hoá trị
⇒ Oxit:MxOy
™Bài Giải bài tập 3
Oxit kim loại M có % M = 63,218. Tìm oxit ?
Đặt CTTQ oxit: MxOy
Trong MxOycó:
%M
%O
= M.x16.y =
63,218
100 - 63,218
⇒ M = 27,5.y/x
M
Với là hoá trị của M
Ta nên lập bảng biện luậnTa có bảng biện luận:
™Các gợi ý:
Qui tắc hoá trị: ( Tìm hoá trị của nguyên tố; lập công thức)
‰Tổng quát
aHoá trị : b
AxBy ⇒ a.x = b.y
‰ Hoá trị của nguyên tố
và các ion thường gặp:
Trong hợp chất:
ƒNguyên tố thuộc PNIA: I
ƒNguyên tố thuộc PNIIA:II
ƒCác kim loại : Al (III); Fe(II; III)
Cu (I; II); Ag (I); Zn (II); Cr(II, III,VI)
ƒ Các phi kim: Halogen thường có hoá tri (I) riêng Cl
có thể có thêm:III, V, VII; S (II, IV, VI), O (II), N(I đến V)
‰ Hoá trị của các ion:
ƒ Với ion dương: M n+ có hoá trị là n
Tổng quát :
ƒ Với ion âm: X m- có hoá trị là m
Ví dụ :
2 3: ; : ;...Fe II Fe III+ +
2 3
4 4: ; : ; : ;...Cl I SO II PO III
− − −
‰ Aùp dụng tính hoá trị
của ng.tố trong hợp chất :
Với công thức : MxOy
2a
Theo qui tắc hoá trị ta có:
a.x = 2y. ⇒ a = 2yx
Vậy trong MxOy , thìM có hoá trị là :2y/x
Đặt CTTQ oxit :
MxOy=
16.y
63,218
Giải Tiếp bài tập 3
Oxit kim loại M có % M = 63,218. Tìm oxit ?
MxOy
Trong MxOy có:
%M
%O
M.x
=
100 - 63,218
⇒M = 27,5. y/x
M
Với là hoá trị của M
2y/x
2y/x
**	**
= 2y/x.13,75
1 2 3 4
13,75 27,5 41,25 55
Chọn 2y/x =4 ⇒M = 55
Vậy oxit: MnO2
⇒M : Mn
‰ Bài tập 4:
Oxit của kim loại M có công thức MxOy 
Và có m M : m O = 7:3. 
Tìm công thức oxit
(Trích đề thi ĐHBK TP. HCM – 1995)
‰Tóm Tắt:
Oxit: MxOy
m M : m O = 7:3
Oxit:?
PP1
9B1. Đặt CTTQ
9B2. Lập(*)
9B3. Giải (*)
Nhờ công thức sau:
Trong AxBy có:
mA=nAxBy.MA.x
mB=nAxBy.MBy
Trong AxBy có
.
.
A A
B B
m M x
m M y
=
MxOy
Với 2y/x là hoá trị của M
2y/x
M
1 2 3 4
18,67 37,33 56 74,68
Chọn: 2y/x =3 M = 56 ⇒ M : Fe
Vậy oxit: Fe2O3
Bài Giải Bài tập 4
Oxit MxOy có mM : mO= 7: 3. Tìm oxit ?
Theo đề CTTQ của oxit cần tìm là : MxOy
Trong MxOy có:
mM
mO ==?
.
.
A
B
có:
m
m
x y
A
B
A B
M x
M y
=
= M.x16.y
7
3
⇒ M = 37,33. y/x = 2y/x.18,67
Ta có bảng biện luận
⇒
Bài tập 5:
‰ Bài tập đề nghị :
Cho 2 ion XO3
2- và YO3
-
trong đó oxi chiếm lần lượt 
60,0% và 77,4% theo khối 
lượg. Tìm X, Y?
(ĐH, CĐ năm 2005 – đợt 2)
Bài tập 6:
Oxit của kim loại M có
mM : mO= 21: 8. 
Tìm oxit ?
‰Đáp số:
AD5: X:S ;Y: N
AD6: Fe3O4